Türk mucis mustafa inan

Mustafa İnan[Resimleri görebilmek için üye olun veya giriş yapın.] seyyar posta memuru Hüseyin Avni Bey ile ev hanımı Rabia Hanım'ın çocuğu olarak 1911 tarihinde Adana'da yoksul bir ailenin çocuğu olarak dünyaya geldi. Baba tarafı Malatya’nın “Hacı Müminler” ailesinden gelen Mustafa İnan’ın ailesi[Resimleri görebilmek için üye olun veya giriş yapın.] Milli Mücadele dönemi öncesindeki Adana’daki Fransız İşgali nedeniyle iki buçuk seneliğine Konya’ya göç etti. Savaşın bitimi ardından İnan’ın ailesi Adana’ya geri dönerek[Resimleri görebilmek için üye olun veya giriş yapın.] Mustafa İnan’ı ilköğrenimini görmek üzere ilkokula yolladı.

Mustafa İnan[Resimleri görebilmek için üye olun veya giriş yapın.] liseye kadarki öğrenimini Adana’da tamamladı. Bu dönemde[Resimleri görebilmek için üye olun veya giriş yapın.] Mustafa İnan ortaokul son sınıfta kazandığı sınav ile leylî meccanî (parasız yatılı) okudu. Lisede kendisine yakıştırılan lakap[Resimleri görebilmek için üye olun veya giriş yapın.] kabiliyetlerinden ötürü “Riyaziyeci (matematikçi) Mustafa”ydı. 1931 yılında yatılı okuduğu Adana Lisesi’ni birincilikle bitirdi.

Ailesinin maddi durumu kötü olması nedeniyle[Resimleri görebilmek için üye olun veya giriş yapın.] Mustafa İnan liseden sonra Fen Fakültesi’ne kaydoldu. Buna karşın[Resimleri görebilmek için üye olun veya giriş yapın.] üniversite hocası olma doğrultusundaki kararı vesilesiyle[Resimleri görebilmek için üye olun veya giriş yapın.] önceden Fen Fakültesi’ne yaptırdığı kaydını aldırarak “Mühendis Mektebi”ne (günümüzde İTÜ) kayıt için başvurdu. Kayıt için yapılan giriş sınavında da elde ettiği birincilikle okula giriş yaptı.

“Mühendis Mektebi”ni pekiyi dereceyle birinci olarak bitirdikten sonra[Resimleri görebilmek için üye olun veya giriş yapın.] devlet tarafından doktorasını yapmak üzere İsviçre Zürich kentine[Resimleri görebilmek için üye olun veya giriş yapın.] “Eidgenössiche Technische Hochschule”a gönderildi. Böylece yurtdışına doktoraya gönderilen ilk Türk öğrencisi sıfatını da elde etmiş oldu.

Bu okulun Malzeme Laboratuarı yöneticisi olan Prof. Ross yönetiminde çeşitli araştırmalara katıldı. O dönemde gelişmekte olan foto elastik yöntemleri başarı ile uygulayarak 1941’de aynı okuldan doktor unvanını aldı. Bu sayede[Resimleri görebilmek için üye olun veya giriş yapın.] Mustafa İnan[Resimleri görebilmek için üye olun veya giriş yapın.] çalıştığı “foto elastisite” ile bu konu üzerinde çalışan ilk Türk bilim adamı oldu.

Yapı Statiği konusunda önemli çalışmalarıyla tanınan Ernst Chwalla 'Einführüng in die Baustatik' (Yapı Statiğine Giriş) adlı 1954 yılında bastığı kitabında 'Rijit Düğüm Noktalarındaki Gerilmelerin Optik Yöntemlerle Ölçülmesi' konusunu incelerken[Resimleri görebilmek için üye olun veya giriş yapın.] sık sık Mustafa İnan'ın doktora çalışmasını ve 1943 yılında aynı konuda Mustafa İnan'ın yayınladığı raporu referans olarak göstermiştir.

Zürich’te doktora çalışması çok beğenilen Mustafa İnan[Resimleri görebilmek için üye olun veya giriş yapın.] kalması için yapılan yoğun ısrarlara ve kendisine vaat edilen geniş imkânlara rağmen bildiklerini Türkiye’deki öğrencilere öğreterek ülkesindeki bilim ve tekniği geliştirmek amacıyla bu teklifi reddetti. Yurda döndükten sonra doktora bursunun karşılığı olan memurluk görevi sebebiyle 1941’de “Yüksek Mühendis Mektebi”nde “Teknik Mekanik ve Mukavemet Muallim Muavinliği”ne tayin edildi. Burada “Tatbikî Mekanik kürsüsü”nü kurdu ve “Yapı Malzemesi Laboratuarı”nı uzun süre yönetti. “Kayma Merkezi” isimli ilk makalesini de bu sırada yayınladı.

Hava kuvvetlerinde iki yıllık yedek subaylık hizmetinin ardından tekrar görevine geri döndü ve 1944’te İstanbul Teknik Üniversitesi olarak yeniden düzenlenen “Yüksek Mühendis Mektebi”nde doçent olarak tayin edildi. Ancak bu sıralar sürekli mali sorunlar yaşamasına ve bir akrabasının burs tazminatını da ödeyerek müteahhitlik teklifine rağmen öğretmenlik için yaratıldığını[Resimleri görebilmek için üye olun veya giriş yapın.] devletin bursunun da bu amaç doğrultusunda kendisine verildiğini ve aksi şekilde davranmanın ihanet olacağını belirterek bu teklifi reddetti. Bir sene sonra da “İnşaat Fakültesi”nin “Teknik Mekanik ve Genel Mukavemet Kürsüsü” profesörlüğüne getirildi.

“Tatbiki Mekanik” dersi o zamanların ana mühendislik konusu olduğu için inşaat fakültesi öğrencilerinin yanı sıra makine[Resimleri görebilmek için üye olun veya giriş yapın.] maden ve elektrik fakültesinin öğrencilerine de ders verdi.

1944 yılında Müzeler Müdürü ve Arkeolog Aziz Ogan'ın kızı Prof. Dr. Jale Ogan ile evlendi (27.02.2001 yılında vefat eden Prof. Dr. Jale İnan[Resimleri görebilmek için üye olun veya giriş yapın.] Türkiye'nin ilk kadın arkeologudur.) ve bu evlilikten Hüseyin isimli çocukları oldu.

1954–1957 yılları arasında İnşaat Fakültesi Dekanlığı’nı yürüttü. 1957 yılına gelindiğinde İtalyan hükümeti kendisine “Grand Ufficiale” unvanını armağan etti. 1957–1959 arasında da İTÜ rektörlüğü görevlerini icra etti. “Teknik Üniversite Bülteni”nin kuruluşunda başladığı “Yazı Heyeti Üyeliği’ni” vefatına kadar sürdürdü.

“Milli Birlik Hükümeti” kurulunca Milli Eğitim Bakanlığı'na çağrılan Mustafa İnan teklif edilen Teknik Eğitim Müsteşarlığını kabul etmedi. Bundan kısa bir süre sonra da Cemal Gürsel'in Bayındırlık Bakanı olması için yaptığı teklifi[Resimleri görebilmek için üye olun veya giriş yapın.] hocalık yapmaktan vazgeçemediği için kabul etmedi.

1961’den vefatına kadar TÜBİTAK’ın bilim kurulunda görev aldı. Ölümünden bir süre önce de TÜBİTAK’ın başkanlığına getirildi. 1959-1964 yılları arasında[Resimleri görebilmek için üye olun veya giriş yapın.] ilki yapay uyduların yeni yeni fırlatıldığı sıralarda 'Suni Peyklerin Yörünge Hesaplarına Dair Bazı Sonuçlar' isimli makalesiyle başlayarak[Resimleri görebilmek için üye olun veya giriş yapın.] toplam 11 adet makale yayınladı. Bu süre zarfında (1961) 'Taşıma Matrisi' (Carryover Matrix) kavramını 'Elastomekanikte İntikal Matrisi' isimli makalesiyle tanımlayarak dünyada taşıma matrisi probleminde çalışma yapan ilk bilim adamlarından oldu. Bu konuda İnşaat Fakültesi’nde dersler verdi[Resimleri görebilmek için üye olun veya giriş yapın.] Ortadoğu Teknik Üniversitesi'nde konferanslarla bu konuyu tanıttı.

Hocalık hayatı boyunca verdiği derslerin bir derlemesi olan “Cisimlerin Mukavemeti” adlı eseri konusunda öncü kaynaklardan biridir. 1965 yılında aynı isimli kitabının ilk şekli ofsette 500 adet basılarak öğrenci notları olarak ortaya çıkarıldığında ilk 3 günde tümü satılınca ve 16 liraya olan öğrenci notları 55 liraya kadar öğrenciler arasında kara borsaya düşünce[Resimleri görebilmek için üye olun veya giriş yapın.] Mustafa İnan hemen kitabın basılması gerektiğine karar verdi. İlk baskısı 1967 yılında yapılan kitap 3 ayda 10.000 adet satıldı. İkinci baskısını ne yazık ki göremeyen Mustafa İnan'ın bu eseri halen referans kitap olarak kullanılmakla beraber[Resimleri görebilmek için üye olun veya giriş yapın.] zamanının en kapsamlı eserlerinden biridir.

1 Eylül 1967 tarihinde ABD[Resimleri görebilmek için üye olun veya giriş yapın.] İsviçre ve Almanya'da bilimsel ve mesleki inceleme için 6 ay süreyle görevlendirilen Mustafa İnan[Resimleri görebilmek için üye olun veya giriş yapın.] Türkiye’de nükseden ve anlaşılamayan hastalığı için Almanya’nın Freiburg şehrinde hastaneye gittiğinde hastaneye yatırıldı ve tedavisi devam ederken 5 Ağustos 1967 yılında sabaha karşı 04.30'da vefat etti.

Mustafa İnan'ın naaşı[Resimleri görebilmek için üye olun veya giriş yapın.] 10 Ağustos 1967 tarihinde İstanbul Teknik Üniversitesi'nin Taşkışla Binasında yapılan törenin ardından Zincirlikuyu Mezarlığı'na defnedildi.

Vefatından 4 sene sonra Türkiye Bilimsel ve Teknik Araştırma Kurumu Bilim Kurulu[Resimleri görebilmek için üye olun veya giriş yapın.] 9 Ağustos gün ve 134 sayılı toplantısında Mustafa İnan'a 1971 Hizmet Ödülü vermeyi kararlaştırmıştır.

Mustafa İnan[Resimleri görebilmek için üye olun veya giriş yapın.] sayısal bilimlerde elde ettiği başarıların yanı sıra daha ilkokul sıralarında başlayarak edebiyatla yakında ilgilenen bir insan oldu. Küçük yaştan itibaren Divan Edebiyatı Şairlerinin şiirlerini ezberleyen Mustafa İnan[Resimleri görebilmek için üye olun veya giriş yapın.] başta Türkçe olmak üzere Farsça[Resimleri görebilmek için üye olun veya giriş yapın.] İbranice[Resimleri görebilmek için üye olun veya giriş yapın.] Yunanca[Resimleri görebilmek için üye olun veya giriş yapın.] Arapça kelimeler ve anlamları üzerine çalışmalar yaptı. Dilbilim konusunda kitap yazmayı tasarladıysa da ömrü yetmedi; buna karşın “Dil ve Matematik” isimli bir makale yayınlayabildi.

Bilimsel makalelerinin ve seminerlerinin dışında “Kızılderililer’den Arya-Daharma'ya[Resimleri görebilmek için üye olun veya giriş yapın.] Düşünme Sanatı’na” kadar birçok konuyla ilgilenmiş[Resimleri görebilmek için üye olun veya giriş yapın.] bunlar hakkında yazılar yazmış[Resimleri görebilmek için üye olun veya giriş yapın.] seminerler vermiştir.

Prof. Dr. Mustafa İnan’ın yaşam öyküsü[Resimleri görebilmek için üye olun veya giriş yapın.] inşaat fakültesinden öğrencisi Oğuz Atay tarafından “Bir Bilim Adamının Romanı” adıyla kitaplaştırıldı.

Ayrıca Mustafa İnan'ın adı İTÜ kütüphanesine ve İstanbul - Ankara arasında bir köprüyola (viyadk) verildi.