Izmir

Izmir (pisownia turecka İzmir, starożytna Smyrna – Σμύρνη) – miasto portowe w zachodniej Turcji, nad Zatoką Izmirską stolica ilu (prowincji) Izmir. Trzecie miasto pod względem wielkości w Turcji 2,3 mln mieszkańców, zespół miejski 2,7 mln. Ważny ośrodek handlowy i przemysłowy Turcji: huta żelaza, rafineria ropy naftowej, zakłady tytoniowe, włókiennicze i cementowe. Drugi port handlowy po Stambule. W Izmirze odbywają się największe na Bliskim Wschodzie Międzynarodowe Targi Izmirskie. Siedziba dowództwa południowo-wschodnich kontyngentów NATO.

Ludność

Liczba mieszkańców:
1960: 370 900
1980: 530 064
1985: 946 225
1990: 1 757 414
1997: 2 058 972
2000: 2 232 265
2003: 2 398 200
2007: 3 097 000

Historia

Początki osadnictwa na terenie Izmiru sięgają 3000 roku p.n.e. Około 1000 p.n.e. Jonowie założyli miasto Smyrna, które zostało zburzone prawdopodobnie w 575 p.n.e. przez króla lidyjskiego Alyattesa II.
Czasy Aleksandra Wielkiego przyniosły miastu rozkwit. Kazał on wybudować twierdzę na wzgórzu Pagus, a u jej podnóża nowe miasto, do którego przesiedlił mieszkańców dawnej Smyrny. Odbudowane w pierwszej połowie IV w. p.n.e. przez Antygona I, a następnie rozbudowywane przez Lizymacha miasto, stało się głównym ośrodkiem handlowym w Azji Mniejszej. W czasach rzymskiego i bizantyjskiego panowania miasto wciąż się rozwijało. W 129 r. p.n.e. liczyło ok. 100 tys. mieszkańców i było znanym ośrodkiem handlowym. W 178 r. n.e. miasto przeżyło największe w swej historii trzęsienie ziemi. Z polecenia Marka Aureliusza zostało odbudowane w ciągu trzech lat. Już wcześniej zaczęli się tu pojawiać pierwsi chrześcijanie. To tutaj znajdował się jeden z siedmiu Kościołów Azji wzmiankowany w Apokalipsie św. Jana (Ap 2,8-11), a pierwszym biskupem tutejszej gminy chrześcijańskiej był św. Polikarp, który z rozkazu rzymskiego namiestnika został w 153 r. spalony na stosie. Dzięki temu, że była tu silna wspólnota chrześcijańska, w czasach bizantyjskich rezydował tu metropolita podległy tylko patriarsze.

W VII w. miasto przeżywało częste najazdy Arabów, ale padło dopiero w XI w. na skutek naporu Turków seldżuckich i pozostawało w ich władaniu przez ok. 20 lat, aż do czasu, kiedy odbiła je z ich rąk armia cesarska.
Pod koniec XII w. władali Smyrną Genueńczycy korzystając z ogromnych walorów tutejszego portu. Władzę nad miastem stracili jednak po kilkudziesięciu latach na rzecz Turków z emiratu Aydin. W latach 1344-1403 należało do zakonu joannitów. W 1403 zostało zdobyte i zniszczone przez mongolskie wojska Timura.
W 1415 r. przeszło w posiadanie Imperium Osmańskiego. Zdobywcy zmienili nazwę miasta na Izmir. Za Sulejmana Wspaniałego, w celu rozwoju handlu, Europejczycy otrzymywali pozwolenia na swobodny handel i na osiedlanie się w mieście. Wkrótce Izmir stał się miastem kosmopolitycznym. Po przegranej przez imperium I wojny światowej miasto w wyniku wojny grecko-tureckiej zostało zajęte przez Greków, co zostało usankcjonowane układem w Sèvres (1920). 9 września 1922 r. Izmir został zdobyty przez wojska ******a i podczas walk poważnie zniszczony. Pomimo rozkazu wydanego przez Kemala ******a zabraniającego zabijania osób cywilnych, w czasie tureckiego zajmowania miasta doszło do rzezi znajdującej się tam ludności greckiej i ormiańskiej, szacowanej na ok. 100 000 ludzi. Brutalnie został zamordowany biskup Greckiego Kościoła Prawosławnego Chryzostom ze Smyrny. W dniach 13-17 września doszło do wielkiego pożaru, w wyniku którego zniszczona została znaczna część miasta zamieszkiwanego przez chrześcijan. Przyczynę pożaru trudno ustalić, wskazywano na armię grecką, stosującą taktykę spalonej ziemi, miejscową ludność, która chciała wywołać chaos w czasie tureckiego szturmu i armię turecką, ignorującą rozkaz głównodowodzącego. Traktatem pokojowym w Lozannie w 1923 z powrotem przyznany Turcji. Zgodnie z osobnym porozumieniem pomiędzy Grecją i Turcją nastąpiła wymiana ludności, dlatego miasto jest dziś zamieszkane głównie przez Turków