Aşçı

TANIM

Günlük olarak hazırlanması gereken yiyecekleri, belli bir plan içinde bilgi ve becerisini kullanarak, temizlik kurallarına uygun olarak servise hazır hale getiren kişidir.

GÖREVLER

· Yemeklerin hazırlanışı sırasında gerekli malzemenin tamam ve taze olup olmadığını kontrol eder,
· Yapılacak yemek için gerekli malzemenin nasıl hazırlanacağını aşçı yardımcısına tarif eder,
· Malzemeyi tarife uygun olarak tencereye veya karavanaya koyar,
· Yemeği cinsine göre (zeytinyağlı, etli vb.) pişirmek üzere havagazı fırınına veya elektrikli ocağa yerleştirir,
· Yemek pişince hava frikoya bırakır, bekletir, (sıcak servis yapılması gereken yemekleri sıcak sulu kazana koyar.)
· Mutfaktaki alakart listesinde olan yemekleri hazırlar ve gerekirse süsler,
· Gerektiğinde bizzat yemeği tabağa yerleştirerek servise hazırlar,
· Mutfağın, kullanılan araç ve gereçlerin bakım ve temizliğini yapar veya
· yaptırır.
NOT: Büyük mutfaklarda çalışan aşçılar bir alanda uzmanlaşmışlardır.

KULLANILAN ALET VE MALZEMELER

· Her türlü mutfak araç ve gereci (bıçak, tencere, karavana, mikser vb.),
· Havagazı fırını, elektrikli fırın, ızgara, fritöz,
· Hamur yoğurma makinesi, sebze doğrama makinesi, ekmek kesme makinesi, salam ve kıyma makinesi, buharlı istim (sebze, et pişirirken), dondurma makinesi gibi aletler kullanır.

MESLEĞİN GEREKTİRDİĞİ ÖZELLİKLER

Aşçı olmak isteyenlerin;
- Yiyecekle ilgili konulara ilgi duyan,
- Bedence güçlü ve sağlıklı,
- Tat ve koku alma duyumları gelişmiş,
- Temiz, titiz, sorumlu,
- Bir işi planlama ve uygulama yeteneğine sahip,
- Eli çabuk, hızlı hareket edebilen
kimseler olmaları gerekir.
Yaratıcı olanlar mesleklerinde başarılı olup, ilerleme olanağı bulabilirler. Mutfağı yönetebilecek disiplin anlayışına sahip olmalıdırlar.

ÇALIŞMA ORTAMI VE KOŞULLARI

Aşçılar mutfaklarda görev yaparlar. Çalışma ortamı sıcak ve nemlidir. İş başında aşçılık mesleğinin gerektirdiği özel kıyafeti giyerler. Aşçılar birinci derecede malzeme ve aletlerle ilgilidirler. Zaman zaman işverenle, aşçıbaşı veya aşçı yamakları ile iletişim kurarlar. Çalışırken dikkatli davranmazlarsa yanma tehlikesiyle karşılaşabilirler. İş genellikle gündüz yapılır ama günlük yemek listesinin hazırlanması ve gerekli planlamanın yapılması gece çalışmayı gerektirebilir. Turizm bölgelerinde çalışanlar için mevsimlik çalışma söz konusu olabilir.

ÇALIŞMA ALANLARI VE İŞ BULMA OLANAKLARI

Günümüzde aşçılar çok değişik kuruluş ve kurum mutfaklarında görev yapabilmektedirler.
Okul mutfağı, hastane mutfakları, fabrika mutfağı, ordu mutfağı, işyeri mutfağı, yemek fabrikaları mutfağı, otel mutfağı, restoran mutfağı, gemi mutfağı, uçak mutfağı, tren mutfağı, otobüs mutfağında da mutfak personeli çalışabilmektedir.
Kendi bilgi ve becerileri yeterli olduğu sürece bu meslekte işsizlik probleminin yaşanma ihtimali düşüktür.
Çeşitli yollarla iş bulma imkanlarına sahiptirler. Kendi çabalarıyla kurum ve kuruluşlara ulaşarak, gazete, dergi vb. yayınlar aracılığıyla, meslektaşları yardımıyla, mesleki eğitim öğretim kurumları aracılığıyla ve Türkiye İş Kurumu yardımıyla iş bulma imkanlarına sahiptirler.

MESLEK EĞİTİMİNİN VERİLDİĞİ YERLER

Bu mesleğin eğitimi;
- Yeterli müracaat olması durumunda tüm mesleki eğitim merkezlerinde verilmektedir. Ayrıca;
- Anadolu kız meslek/Anadolu meslek liseleri,kız meslek/meslek liseleri ile çok programlı liselerin “Ağırlama ve Gıda Teknolojisi”alanı “Mutfak Hizmetleri”dalında,ayrıca pratik kız sanat okullarında ve kız teknik öğretim olgunlaşma enstitülerinde ,
- Anadolu Otelcilik ve Turizm Meslek Liselerinin Mutfak bölümlerinde,
- Turizm Bakanlığına bağlı turizm eğitim merkezlerinde,
- Halk Eğitim Merkezlerinde,
- Özel Turizm Meslek Kurslarında da mesleğin eğitimi verilmektedir.
Turizm Bakanlığına bağlı Turizm Eğitim Merkezlerinde aşçılık eğitimi verilmektedir.

MESLEK EĞİTİMİNE GİRİŞ KOŞULLARI

· Anadolu Otelcilik ve Turizm Meslek liselerinin mutfak bölümüne ve Anadolu meslek/Anadolu kız meslek liseleri “Ağırlama ve Gıda Teknolojisi”alanına girebilmek için ilköğretim okulu mezunu olmak ve Orta Öğrenim Kurumları Öğrenci Seçme ve Yerleştirme Sınavında başarılı olmak,
· Kız Meslek/meslek liseleri ve çok programlı liselerin “Ağırlama ve Gıda Teknolojisi “alanına girebilmek için ilköğretim okulu mezunu olmak,
· Pratik Kız Sanat okullarında öğrenim görmek için ilköğretim çağı dışında olmak,kız teknik öğretim olgunlaşma enstitülerinde öğrenim görmek için ise ilköğretim okulu mezunu olmak gerekmektedir.
· Turizm Bakanlığına bağlı Turizm Eğitim Merkezlerinde eğitime 16-22 yaşları arasında en az ilköğretim okulu mezunu olanlar, yazılı sınav ve mülakatla kabul edilirler. Eğitim ücretsizdir.
· Özel turizm meslek kurslarında eğitime 16-25 yaş arasındaki en az ilkokul mezunu olanlar alınır. Eğitim ücretlidir. Büyük illerde ve turizmciliğin gelişmiş olduğu yörelerde çok sayıda özel kurs bulmak mümkündür.
Çıraklık eğitimine başlayabilmek için;
· En az ilköğretim okulu mezunu olmak,
· 14 yaşını doldurmuş 19 yaşından gün almamış olmak, ancak, 19 yaşından gün almış olanlardan daha önce çıraklık eğitimden geçmemiş olanlar, yaşlarına ve eğitim seviyelerine uygun olarak düzenlenecek mesleki eğitim programlarına göre çıraklık eğitimine alınabilir.
· Bünyesi ve sağlık durumu gireceği mesleğin gerektirdiği işleri yapmaya uygun olmak,
· Eğitim görmek istediği meslekte bir işyeri sahibi ile çıraklık sözleşmesi imzalamak gereklidir.

EĞİTİMİN SÜRESİ VE İÇERİĞİ

Eğitim teorik ve uygulamalı (restoranlarda, otel ve tatil köylerinin mutfaklarında vb. yerlerde) olarak verilir, genelde teorik ve uygulamalı eğitim süreleri eşittir. Eğitim, EKİM-MART aylarında okulda teorik, NİSAN-EYLÜL aylarında işletmelerde uygulamalı olarak gerçekleşmektedir.
- Anadolu Otelcilik ve Turizm Meslek Liseleri, Anadolu Meslek/Anadolu Kız Meslek liselerinde 4 yıl (1 yıl Yabancı Dil hazırlık).
- Kız meslek liseleri ile çok programlı liselerde 3 yıl,
- Kız teknik öğretim olgunlaşma enstitülerinde 2 yıl sürelidir.
- Mesleki eğitim merkezlerinde bu mesleğin eğitimi 3 yıldır.
- Özel turizm meslek kurslarında eğitim süresi 5-6 ay arasında değişmektedir.
- Turizm Bakanlığına bağlı turizm eğitim merkezlerinde eğitim süresi 7 aydır.

MESLEKTE İLERLEME

- Aşçılar çalıştıkları işyerinde özellikle turistik mutfaklarda, soğukçu, sıcakçı, pastacı, ızgaracı gibi alanlarda uzmanlaşabilir.
- Meslek deneyimine bağlı olarak kişi çalıştığı yerde Aşçıbaşı olarak görev alabilir.
- Ustalık eğitimine katılan kalfalar 3 yıl, eğitime katılmayanlar ise 5 yıl sonra (çalıştıklarını SSK veya Bağ-Kur primleri ile belgelemek şartıyla) ustalık sınavına girebilmektedirler. Ustalık belgesine sahip kişiler usta öğreticilik kurslarına katılarak “Usta Öğretici” unvanı alabilirler.
- Meslek liselerinin “Aşçılık” bölümünden mezun olanlar istedikleri takdirde, bitirdikleri alan, kol ve bölümlerinin devamı niteliğinde veya buna en yakın programların uygulandığı meslek yüksekokullarına istenilen şartları taşımaları durumunda sınavsız olarak yerleştirileceklerdir.

BENZER MESLEKLER: Tatlıcı-Pastacı, Dönerci-Kebapçı-Pideci, Soğuk Mezeci, Ekmekçi.

BURS, KREDİ VE ÜCRET DURUMU

- Anadolu Otelcilik ve Turizm Meslek Lisesi mezunları, işletmelerde beceri eğitimi sırasında asgari ücretin % 60'ndan az olmamak üzere ücret alırlar.
- Anadolu kız meslek/Anadolu meslek liseleri, Kız meslek liseleri ile Mesleki eğitim merkezleri ve meslek lisesi öğrencileri beceri eğitimi süresince asgari ücretin %30'undan az olmamak üzere ücret alırlar.
- Özel turizm meslek kurslarında öğrenci kendisi ücret ödemek zorundadır.
- Kazanç, işletmenin büyüklüğüne, kişinin tecrübe ve niteliğine göre farklılıklar göstermektedir. Asgari ücret ile asgari ücretin 3 katına kadar aylık ücret alınabilmektedir. Bu ücretler yükselebilmektedir. Aşçıbaşılıkta ise ücretler çok yüksek miktarlarda olabilmektedir. Yabancı dil bilen ve çok tecrübeli aşçılar çok yüksek rakamlarla büyük otellerde ve turizm bölgelerindeki tesislerde çalışabilmektedir.