Çankırı

ÇANKIRI

Genel Bilgiler

YÜZÖLÇÜMÜ: 7,492 km²
NÜFUS: 269,579 (2000)

İL TRAFİK NO: 18

İLÇELER: Çankırı (merkez), Atkaracalar, Çerkeş, Eldivan, Eskipazar, Ilgaz, Kızılırmak, Kurşunlu, Orta, Ovacık, Şabanözü, Yapraklı.

[Resimleri görebilmek için üye olun veya giriş yapın.]

ÇANKIRI'NIN KISA TARİHÇESİ

Bu güne kadar yaygın ve kayda değer biçimde bilimsel kazıların yapılmamasına rağmen,çevrede bulunan tümülüs ve höyüklerdeki yüzeysel buluntular Çankırı'daki Neolitik devirden( M.Ö.7000.5000) Bu yana kesintisiz bir yerleşimin varlığını ortaya koymaktadır. Eski tunç devrine(M.Ö.3000.2000)ait yerleşimlerde bütün bölgede Arkeoloji litaratürüne inandık olarak geçen höyükte ortaya çıkartılan Hitit eserleri ve burada bulunan Hitit vazosu ile çivi yazılı (BAĞIŞ BELGESİ) Çankırı'daki Hitit dönemi yerleşimlerinin varlığını açıkça sergilemektedir (M.Ö.2000.3000.).

M.Ö.1000.3000. yılları arasında Çankırı önce Frigler'in sonra Kimmerlerin daha sonra Perslerin hakimiyetine girmiştir.Ancak bu hakimiyet Büyük İskender'in M.Ö.330. yılında Anadoluyu fethetmesiyle son bulmuştur. M.Ö. 1.yüzyıldan itibaren Anadolu'nun Roma hakimiyetine geçmesiyle birlikte Çankırı Germanikopolis adı ile bilinen önemli bir merkez olmuştur. Bu dönemde Ilgaz (Olgasoya)ve Çerkeş(Antinopolis)de yerleşim merkezleri arasında yer almıştır.İl Bizans döneminde de hırıstiyanlığın ilgi odağı olmaya devam etmiştir. Anadolu'ya hakimiyet konusunda Selçuklular ile bizans arasında yapılan Malazgirt meydan muharebesi(26.ağustos1071)Selçukluların zaferiyle sonuçlanınca Türk'ler bizans direncini kırmışlar ve Anadoluya yerleşmeye başlamışlardır. 1074 yılında Büyük Selçuklu hükümdarı Sultan Alparslan'ın komutanlarından Emir Karatekin Bey tarafından fethedilen Çankırı günümüze kadar Türk yurdu olarak kalmıştır. Bizans döneminde Germanikopolis ve Gangra, daha sonra Kengri olarak adlandırılan il Cumhuriyet döneminde Çankırı adını almıştır.

TARİHİ ESERLERİ VE MESİRE YERLERİ
Çankırı müzesi
Çankırı kalesi ve Emir Karatekin türbesi
Taş Mescit(Cemaleddin Ferruh Darülhadisi)
Büyük(Sultan Süleyman) Camii
Hacı Murad'ı Veli türbesi
Buğday pazarı medresesi
Çivitçioğlu medresesi
Sakaeli köyü kaya mezarları
Cendere ( Salman) Höyük (Ilgaz)
Tarihi Çankırı evleri
Kırk pınar yaylası (Ilgaz)
Kadın çayırı (Ilgaz)
Doruk mevkii (Ilgaz )
Bülbül pınarı (Eldivan)
Orman fidanlığı (Çerkeş)
Seybeli mesire yeri (Çerkeş)
Karaören göleti (Şabanözü)

İki koz çayırı (Şabanözü,Mart köyü)
Tuz mağarası(merkez)
Çavundur termal kaynağı (Kurşunlu)
Büyük ve küçük yayla(Yapraklı)
Kaya mezarları(İnköy,Ilgaz)

[Resimleri görebilmek için üye olun veya giriş yapın.]

YEREL ETKİNLİKLERİ
Yapraklı yağlı güreşleri ve yayla festivali ( Haziran )
Maruf köyü yağlı güreşleri (Haziran )
Eldivan kiraz bayramı ve Hacı Murad'ı Veli'yi anma haftası(Haziran)
Atkaracalar Hoşislamlar şöleni (Haziran)
******'ün Çankırı'ya gelişi şapka inkilabı ve Karatekin kültür ve sanat festivali ( Ağustos)
Çerkeş hayvancılık ve ürünleri festivali (Ağustos)
Şabanözü hasat sonu ve alınteri festivali (Eylül)
Ahilik ve kültür haftası (Ekim)
Çankırı yaran meclisleri (Kış ayları boyunca )

İLÇELER:

Çankırı ilinin ilçeleri; Atkaracalar, Bayramören, Çerkeş, Eldivan, Eskipazar, Ilgaz, Kızılırmak, Korgun, Kurşunlu, Orta, Ovacık, Şabanözü ve Yapraklı'dır.

Yapraklı: Çankırı'ya 32 km uzaklıkta bulunan Yapraklı, Osmanlı İmparatorluğu döneminde panayırıyla ünlüydü. İlçe sınırları içersinde bulunan Büyükyayla 1600-1700 metre yükseklikte bir turizm ve doğa cenneti gibidir.

NASIL GİDİLİR?

Karayolu: İstanbul'u Doğu Anadolu ve Karadeniz'e başlayan E-80 karayolu Çankırı ilinden geçmektedir. Otobüs terminali kent merkezindedir.

Otogar Tel : (+90-376) 213 12 17

Demiryolu: Demiryolu ile Ankara ve Zonguldak illerine ulaşım imkanı bulunmaktadır. Gar kent merkezindedir.

İstasyon Tel : (+90-376) 213 13 19

Havayolu: Çankırı iline, Ankara Esenboğa havalimanı(130 km) vasıtasıyla havayolundan ulaşım imkanı bulunmaktadır.

GEZİLECEK YERLER

Cami ve Türbeler

Çankırı'da buluna türbeler Emir Karatekin Bey Türbesi ve Hacı Murad-ı Veli Türbesidir.

Taş Mescit: (Cemaleddin Ferruh Darülhadisi) Çankırı'da Selçuklu Dönemi'nden kalma en önemli yapıdır. İki ayrı yapıdan oluşan eserin şifahane kısmı, Anadolu Selçuklu Hükümdarı Keyhüsrevoğlu I. Alaadin Keykubat zamanında Çankırı Atabeyi Cemaleddin Ferruh tarafından Miladi 1235 yılında yaptırılmıştır. Şifahaneye 1242 yılında bir de darulhadis kısmı ilave edilmiştir.

Yapının plastik sanatlar bakımından önemi ise, üzerinde yer alan iki adet figürlü parçadan meydana gelmektedir. Bunlardan biri sürekli yayınlara konu olmuş ve üzerinde durulmuştur. 100x25 cm ebatlarındaki bu kabartmanın özelliği, gövdeleri birbirine dolanan iki ejder (yılan) motifidir. Ejderlerin başları birbirine karşılıklı gelecek şekilde biçimlendirilmiştir. Günümüzde "Tıp Sembolü" olarak kullanılan kabartmanın orjinali kaybolmuş olup aslına uygun olarak yaptırılan yenisi yerine konulmuştur.

Halk arasında su içen yılan olarak da isimlendirilen ikinci parça diğerinin aksine alçak kabartma şeklinde olmayıp başlı başına bir heykel görünümündedir. Darulhadis'te kullanılan gözenekli taştan yapılmış olan parça kupa şeklinde olup gövdesine bir yılan sarılmakta ve üst kısmında uzantı yaparak sonuçlanmaktadır. Bu motif ise günümüzde "Eczacılık Sembolü" olarak kullanılmakta ve halen Çankırı Müzesi'nde sergilenmektedir.

Büyük Camii: (Ulu-Sultan Süleyman Camisi) Mimar Sinan Dönemi eserlerinden olan cami, Büyük Osmanlı Hükümdarı Kanuni Sultan Süleyman'ın emriyle Sadık Kalfa tarafından inşa edilmiştir.

Medreseler

Osmanlı Döneminde, ülkenin her tarafında olduğu gibi Çankırı'da da okumaya ve ilme büyük önem verilmiş ve birçok medrese kurulmuştur. Bugün Büyük Camii'nin doğusunda bulunan Çivitçioğlu Medresesi ile Buğday Pazarı Camii bahçesindeki Buğday Pazarı Medresesi XVII. yüzyıldan günümüze kadar ulaşan eserlerdendir.

Milli Parklar ve Korunan Alanlar

Ilgaz Dağı Milli Parkı

Kastamonu - Ilgaz Dağı Milli Parkı
Yeri: Batı Karadeniz Bölgesinde, Çankırı ve Kastamonu il sınırları içerisinde yer almaktadır.


Ulaşım: Milli Park alanına Çankırı-Kastamonu Devlet Karayolu ile ulaşım sağlanmakta olup saha Kastamonu'ya 45 km.,Ankara'ya 200 km. uzaklıktadır.


Özelliği: Orta Anadolu'dan Kuzey Anadolu'ya geçiş kuşağında yükselen Ilgaz Dağlık yöresinin arazi yapısı genellikle serpantinler,şistler ve volkanik kayaçlardan meydana gelir. Sahada yer yapısı kadar dağ oluşum hareketleri yönünden de ilgi çekici örnekler bulunmaktadır. Ülkemizin en uzun ve en hareketli kırık hattı olan kuzey Anadolu fayı,Ilgaz Dağının güney eteklerinden geçer. Ayrıca saha değişik karakterde vadiler sırtlar ve doruklardan meydana gelir, üstün peyzaj güzellikleri sunan jeomorfolojik yapıya sahiptir.

Ilgaz Dağının eteklerinden doruklarına doğru gelişen karaçam, sarıçam, göknar hakim ağaç türlerinden meydana gelen bitki örtüsü, zengin ormanaltı topluluğu ile desteklenmektedir. Bol ve bütün yıl akışlı akarsuları ile zengin bitki örtüsünün oluşturduğu şartlar karaca, geyik, yaban domuzu, kurt, ayı, tilki gibi yaban hayatı türlerine uygun yaşama ortamı sunmaktadır.

Milli Parkın diğer önemli bir kaynağı da kış sporları imkanıdır. Ilgaz Dağının bu doğal ve rekreasyonel kaynakları ana özelliğini oluşturur.


Görülebilecek Yerler: Ilgaz Dağının yer yapısı ve dağ oluşumu hareketlerinin ilginç ve ilgi çekici örnekleri ziyaretçileri çeker özelliktedir. Ayrıca Milli Park sahası içerisindeki değişik bitki zenginliği ve peyzaj değerlerini sunan vadiler ve sırtlar mutlak görülmesi gerekli yerlerdir. Milli Parkın kayak sporu yapma imkanı sunan Ankara Konağı da önemli bir değer noktasıdır.


Mevcut Hizmetler ve Konaklama: Ankara il merkezine en yakın kayak sporu merkezi bu Milli Park içerisindedir. Ayrıca sahada ziyaretçilerin doğal yürüyüş,çadırla ve karavanla kamp yapma olanağı ile günübirlik aktiviteleri için uygun olanaklar mevcuttur.

Milli Park sınırları içindeki Baldıran vadisinde alabalık üretme istasyonu ve avlanma göletleri hizmete açıktır. 15 Haziran-15 Eylül tarihleri arasında ziyaretçiler bu sahada sportif olta balıkçılığı yapabilecekleri gibi isteklerine göre üretim istasyonundan balık alma imkanına sahiptirler.

Milli Parka gelen ziyaretçilerin yeme-içme ve konaklama ihtiyaçlarını karşılamak üzere park içinde bir otel ,idari müze ve Köy Hizmetleri Genel Müdürlüğü'ne ait eğitim tesisleri bulunmakta, ayrıca Milli Parkta kış sporları için Beden Terbiyesi Genel Müdürlüğü'nün Tele-Sandalye Tesisi bulunmaktadır.

Tabiat Anıtları (Dokuzkardeşler Çamı)

Çankırı - Dokuzkardeşler Çamı

Yeri: Çankırı

Özelliği: 200 yaşında, 25 m.boyunda 2.8 m. çapında karaçam.

Tesis Tarihi: 29.09.1994

Çankırı - Eskipazar Türbe Camii Çamı
Yeri: Çankırı, Eskipazar Türbe Camii bahçesinde


Özelliği: 300 yaşında 7.5 m. boyunda, 1.40 m. çapında çam ağacı

Tesis Tarihi: 27.09.1994

Yaylalar

Büyük Yayla (Yapraklı) ve Kırkpınar Yaylası (Ilgaz) önemli yaylalarıdır.

Mağaralar

Çankırı'nın yaklaşık 20 km doğusunda yer alan Tuz Mağarası, kayatuzu yataklarının işletilmesi maksadıyla açılmış olup bugün nispeten dar girişinin devamında modern karayolu tünellerini andıran birçok galeriden meydana gelmiş ilginç ve büyük bir mağaradır.

Kuş Gözlem Alanı

Ilgaz Dağları

Sportif Etkinlikler

Kayak Merkezi: Ilgaz Dağı Milli Parkı sınırları içerisinde kayak merkezi bulunmaktadır.

Ilgaz Kayak Merkezi

Kastamonu - Ilgaz

Karadeniz Bölgesi, Kastamonu ve Çankırı illeri sınırında zirvesi 2850 m. olan Ilgaz Sıradağları üzerinde, Ilgaz Milli Parkı içerisinde yer alır. Kış turizminin yanı sıra, sahip olduğu doğal güzellikleri ile dört mevsim turizme elverişlidir.

Ulaşım: Kastamonu'ya 40, Çankırı'ya 73, Ankara'ya 203 km, İstanbul'a 475 km.dir. Kayak Merkezine, İstanbul-Kastamonu' ya karayolu ile Ankara-Kastamonu karayolunun kesiştiği noktada yer alan Ilgaz yerleşme bölgesinin yaklaşık 25 km. kuzeyinden ayrılan mevcut yolla ulaşılabilir. Merkeze en yakın havaalanı 203 km. uzaklıktaki Ankara Esenboğa havaalanıdır. Şehir merkezinden kayak tesislerine tur otobüsleri ve özel araçlarla ulaşmak mümkündür.

Coğrafya: Karasal İklime sahip bölgede hakim rüzgar yönü kuzey-kuzeybatı yönlerindedir. Kayak mevsimi Aralık ayında başlayıp Nisan ayına kadar sürer. Kar kalınlığı 50-200 cm. dir. Kayak pistleri 1800-2000 m yükseklikleri arasındadır.

Konaklama ve Diğer Hizmetler:Kayak Merkezinde 5 adet devlet konukevi, 2 adet otel bulunmaktadır. Tesise 3 km. uzaklıkta bir otel daha bulunmaktadır. Tesislerde sağlık hizmetleri, kayak dersi ve kayak malzemeleri hizmetleri bulunmaktadır. Ayrıca 2001 yılı başında Bostan mevkiinde 5 yıldızlı, 320 yatak kapasiteli bir otel ve 88 apart daireden oluşan bir kompleks hizmete girmiştir.

Mekanik Tesisler ve Pistler:Kayak merkezinde bir adet çift iskemleli telesiyej tesisi ile 1 adet teleski tesisi bulunmaktadır. 700 m. uzunluğundaki telesiyej tesisi 700 kişi/saat kapasitede, 950 m. uzunluğundaki teleski 1000 kişi/saat kapasitededir. Tesise 3 km uzaklığındaki özel otele ait 300 uzunluğunda babylift tesisi bulunmaktadır.

Avcılık: İl genelindeki ormanlık alanlarda çok miktarda yaban domuzu bulunmakta ve yılın her mevsimi avlanabilmektedir. Kurt, tilki, tavşan, keklik, bıldırcın gibi av hayvanları da sezonluk olarak avlanabilmektedir.

Müzeler

Çankırı Müzesi: Çankırı Müzesi'nde Neolitik, Kalkolitik, Eski Tunç, Hitit, Firig, Helenistik, Roma, Bizans, Selçuklu ve Osmanlı dönemlerine ait eserlerinin sergilenmesi ve tanıtımı yapılmaktadır.

Müzenin teşhir salonunda arkeolojik ve etnolojik eserler birlikte sergilenmektedir. Arkeoloji bölümünde Eski Tunç, Hitit, Helenistik, Roma ve Bizans dönemlerine ait eserler bulunmaktadır. Etnografya bölümünde ise Çankırı ve çevresine ait çeşitli dokumalar, el işlemeleri, hat sanatı örnekleri, baskı kalıpları, kıyafetleri, silahlar, süs eşyaları ile günlük hayatta kullanılmış olan çeşitli eserler teşhir edilmektedir.

Müze Tel : (+90-376)213 02 04
Adres : ****** Bulvarı 100. Yıl Kültür Merkezi Kat: 2

Örenyerleri

Cendere (Salman) Höyük: Ilgaz ilçesinin güneydoğusunda, Çankırı-Kastamonu karayolunun kenarında bulunan Cendere Köyü'ndedir. Bölgedeki anıtsal yapılar, Devrez Çayının güneyinde kayalık, yüksekçe bir tepenin doğuya bakan yamaçlarındadır. Burada çok sayıda insan eliyle oyulmuş mağaralar, kaya mezarları, kaya kilisesi olabileceği tahmin edilen tapınak ve amacı tam olarak bilinmeyen oyuklar bulunmaktadır. Burasının, dini törenlerin yapıldığı ve muhtemelen Höyükle bağlantılı, kutsal kabul edilen alanlardan olduğu tahmin edilmektedir. Kaya tapınakları, ulaşım yollarının geçtiği sarp ve dar geçitlere, kervanların, talancı eşkıyadan korunması amacıyla ibadet ve dua etmek için yapılmıştır.

Sakaeli Kaya Mezarları: Genel olarak Roma ve Bizans Dönemlerine ait olduğu tahmin edilen bu mezarlar, Çankırı'ya 69 km mesafedeki Orta ilçesinin 8 km kuzeydoğusunda yer alan Sakaeli Köyü'ndedir.

Çankırı Kalesi: Şehrin kuzeyinde küçük bir tepe üzerine kurulmuştur. Romalılar, Bizanslılar, Danişmentliler, Selçuklular ve Osmanlılar dönemlerinde sağlamlığıyla ünlü yapıdan günümüze, birkaç sur kalıntısından başka bir şey kalmamıştır.

COĞRAFYA

İç Anadolu Bölgesinin kuzeyinde İç Anadolu ile Batı Karadeniz geçiş alanında bulunan Çankırı ilinin denizden yüksekliği 723 metredir. İlin kuzey sınırındaki dağlar aynı zamanda en yüksek kesimini teşkil eden Kuzey Anadolu dağlarının ikinci sırasındaki Ilgaz Dağlarıdır. İl sınırları içindeki akarsuların en büyüğü, aynı zamanda ülkemizin en uzun nehri olan Kızılırmak'tır.

İlin ormanları başta Ilgaz ilçesi olmak üzere Eldivan, Elaman, Eğriova, Düvenlik, Işık Dağı, Ilısılık, Yapraklı, Sarıkaya, Karakaya ve Erikli dağları ve çevresindedir. İldeki bitki örtüsünün üst florasını oluşturan iğne yapraklı ağaçlar, özellikle karaçam, sarıçam, ardıç, meşe, ladin ve köknar gibi orman ağaçlarıyla ahlat ve kızılcık ağaçlarıdır. Ayrıca akarsular boyunca söğüt ve kavak ağaçları ile zengin meyve bahçelerine rastlanmaktadır.

İlde İç Anadolu Bölgesi'nin kara iklimi egemendir. Yazlar sıcak ve kurak, kışlar soğuk ve yağışlı geçmektedir. En sıcak aylar Temmuz ve Ağustos, en soğuk aylar Ocak ve Şubat'tır.

TARİHÇE

Çankırı'da Neolitik Devirden (M.Ö.7000-5000) bu yana kesintisiz bir yerleşimin varlığı bilinmektedir.

Çankırı sırasıyla Hitit, Frig, Kimmer, Pers, Büyük İskender, Roma, Bizans, Selçuklu, Danişment, Candaroğlu ve Osmanlı dönemlerini yaşamıştır. Bizans Döneminde Germanikopolis ve Gangra, daha sonraları Kengri olarak adlandırılan İl, Cumhuriyet Döneminde Çankırı adını almıştır.

NE YENİR?

Çankırı'nın yöresel yemekleri etli hamur(mantı), tarhana çorbası, gözleme, cızlama, güveç, pıhtı, harmandaşı, fit fit aşı, cevizli hamur, çeç böreği, mıhlama, keşkek, çalma, çekme helvası, baklava olarak sayılabilir.

Çankırı'dan Yemek Tarifleri

Hoşmerim (tatlı)

Malzemeler:

2 su bardağı un
300 gr. Tereyağı
1 çay kaşığı tuz
1/2 kg. bal

Hazırlanışı: Yağ eritildikten sonra unu ilave edilir. Karıştırılarak meyane haline getirilir, tuzlu bir fincan su ilave edilerek karıştırılır, kızarınca tavaya bastırılır. Kısık ateşte bırakılır, karıştırılıp tekrar bastırılır. Gevrek bir hal alıncaya kadar bu işlem devam eder. Sonra servis tabağına alınıp üzerine bal dökülür ılık olarak servise sunulur.

Zeytinyağlı pırasa dolması

Malzemeler:

1 kg. pırasa ( kalın olanlar tercih edilir )
1 su bardağı pirinç
250 gr. kıyma
1 baş soğan
1 kaşık salça
Tereyağı, zeytinyağı
Maydanoz, karabiber, pul biber
1 limon

Hazırlanışı: Kalın pırasalar 8 cm. boyunda kesilir sıcak suda 10 dakika kadar haşlanarak kesilip katları ayrılır. Soğan ufak doğranır 1 kaşık tereyağı ile kavrulur, pirinç, kıyma, maydanoz, karabiber, tuz, pul biber ve salça ilave edilip karıştırılır. Katları ayrılan pırasaların aralarına hazırlanan malzemeden konarak sarılır. Tencereye dizilen dolmaların üzerine 1 kaşık zeytinyağı ve sulandırılmış salça dökülüp yarım limon sıkılır suyunu çekinceye kadar pişirilir. Servis tabağına alınarak üzerine limon suyu ilave edilip servise sunulur. İsteğe göre sıcak veya soğuk yenebilir.

YAPMADAN DÖNME

Kış aylarında Doruk Mevkiinde kayak yapmadan,

Ilgaz Dağı Milli Parkını görmeden,

Çankırı Müzesini gezmeden,

...Dönmeyin.